Opschalen digitale dagbesteding: Techniek is het minst interessant van alles
Bijna 2 jaar geleden maakte zorginstelling Cordaan gebruik van de regeling Implementatie- en opschalingscoaching (IOC) om hun dagbestedingsplatform op te schalen. In 2023 spraken we daarover met de toenmalig programmamanager. Inmiddels biedt het platform Digitaal Meedoen 5 dagen per week activiteiten aan en groeit het aantal gebruikers. Daarnaast is een nieuwe focus ontstaan; dagbesteding vanuit huis. In dit interview spreken we met externe projectleider Myriam Limper over nieuwe inzichten en doelen voor de toekomst.
De afgelopen twee jaar is het aantal dagbestedingslocaties die gebruik maken van digitale dagbesteding gegroeid van 8 naar 25. ‘Dat hebben we mede weten te financieren via een SET-subsidie, die we later naast de IOC-regeling hebben ingezet,’ vertelt Myriam. ‘We zijn gestart met dagbesteding voor ouderen op de dagbestedinglocatie; dat is een beperkte groep,’ licht Myriam toe. ‘En eigenlijk wilden we het, via de subsidie, veel breder aanbieden bij verschillende doelgroepen binnen Cordaan. Zodat mensen ook vanuit huis mee kunnen doen’
Weekvullend programma
Waar de digitale dagbesteding begon met enkele activiteiten per week, is het programma van Cordaan intussen weekvullend geworden. Myrian: ‘Per weekdag worden één of meerdere activiteiten digitaal aangeboden. En we willen uitbreiden naar de avond en het weekend. We zijn al begonnen met wat activiteiten aan het begin van de avond maar voor die uitbreiding moeten we ook medewerkers zien te vinden.’
Op alle 25 dagbestedinglocaties, (ouderen dagbesteding en deels GGZ dagbesteding), zijn grote televisieschermen neergezet, zodat mensen op de locatie interactief kunnen meedoen.
Een uitgebreid activiteitenaanbod
Er is inmiddels een flinke keuze aan online activiteiten. Myriam noemt ze op: ‘De verschillende activiteiten zijn gerelateerd aan de zorgdoelen. Er zijn praatactiviteiten, zoals met een geestelijk verzorger over zingeving. Maar ook een koffie kletsuurtje waarin we het nieuws met elkaar bespreken. Die zijn echt gericht op ontmoeten.’
Daarnaast wordt ingezet op bewegen. Daaraan kunnen tot 50 deelnemers meedoen. Twee sportagogen begeleiden de groep; de ene bedient het scherm, de ander richt zich op de deelnemers die op locatie zijn. Degene aan het scherm spreekt ook mensen aan. “Meneer Janssen, ik zie dat uw armen wel heel ver de lucht ingaan!” Dat geeft mensen het gevoel dat ze worden gezien en echt meedoen. Ook zijn er creatieve en kunst-gerelateerde activiteiten met muziek en spelletjes, zoals een traditionele bingo.
‘En heel belangrijk zijn onze virtuele uitstapjes,’ voegt Myriam toe. ‘Naar plekken waar mensen zelf niet meer kunnen komen maar wel herinneringen hebben liggen. Dat levert ook geheugenactivatie op; er zit echt een zorgcomponent en zorgdoel achter.’
Cliënten thuis als nieuwe doelgroep
Ongeveer 2 jaar geleden verlegde Cordaan intern de focus van digitale dagbesteding op de locatie naar de doelgroep cliënten thuis. Om mensen langer thuis te laten wonen en ook thuis vormen van zorg aan te bieden. Myriam licht toe: ‘Onze aanname was: als mensen vanwege ziekte een keer niet op de locatie kunnen komen, zullen ze uit enthousiasme ook vanuit huis mee willen doen. Maar het bleek dat het bij bezoekers van de dagbestedingslocatie gaat om de ervaring daar. We hebben ons gerealiseerd dat de cliënten die wij vanuit huis willen laten meedoen, mensen zijn die wij voor dagbesteding vaak nog niet in beeld hebben. Dus die moeten we actief opzoeken. Dat doen we via het kenbaar maken van ons programma binnen de buurtteams, praktijkondersteuners huisartsen en op andere plekken waar verwijzers zijn. Als we nu aanmeldingen voor reguliere dagbesteding ontvangen, dan laten we die cliënten weten dat het ook hybride kan; je kunt ook voor een gedeelte naar de locatie komen en voor een deel vanuit huis meedoen.’ Cliënten die thuis dagbesteding krijgen, doen niet alleen mee aan digitale activiteiten. Ze worden thuis en telefonisch begeleid door een medewerker van de dagbesteding, in sommige gevallen aangevuld met begeleiding door een vrijwilliger of stagiair.
Eind 2024 maakten bij Cordaan 24 cliënten gebruik van digitale dagbesteding vanuit huis. ‘Op de locaties is dat een veelvoud; in het afgelopen kwartaal waren er in totaal ongeveer 1.500 deelnemers aan digitale activiteiten,’ volgens Myriam. ‘Het was mooi geweest als we eerder hadden kunnen beginnen met de focus op cliënten thuis. Maar we moesten eerst een stevig en goed getest aanbod neerzetten, met genoeg meerwaarde om ook vanuit huis aan te willen deelnemen’
Uitdagingen
De opschaling van digitale dagbesteding bij Cordaan staat er goed voor. Toch verliep niet alles op rolletjes. Afspraken maken met financiers blijft bijvoorbeeld een uitdaging, volgens Myriam. Niet omdat ze een lastige partner zijn, maar om alles helder op een rijtje te krijgen. ‘We zijn in die verschillende dagbestedingproducten nog goed aan het bekijken hoe en waar het past. We zijn er zo aan gewend dat dagbesteding past binnen een zorgproduct, binnen een domein, binnen Cordaan. Een traject is bijvoorbeeld dagbesteding óf intramurale zorg. Maar Digitaal Meedoen kun je op papier overal kwijt. De uitdaging is hoe je dit goed inbedt in verschillende zorgprocessen en financieringsstromen.’
Kosten en bekostiging
Het organiseren van digitale dagbesteding heeft vanzelfsprekend een financiële kant. De inzet, beheer en doorontwikkeling van het platform kost geld en de aanbieders die activiteiten uitvoeren op het platform, moeten betaald worden. Wel is deelnemen vanuit huis stukken goedkoper dan meedoen op locatie. ‘Cordaan doet momenteel een grote investering vanuit het innovatiebudget,’ vertelt Myriam. ‘En we hebben die SET-subsidie, maar we zijn op dit moment nog niet kostendekkend.
Daarnaast zijn er ook kosten verbonden aan de inzet van zorgmedewerkers. ‘Je kunt medewerkers niet zomaar het bos insturen. Daar is training voor nodig en ook de client heeft begeleiding en ondersteuning aan huis nodig,’ vertelt Myriam.
Toekomst
Myriam is erg positief over de toekomst van digitale dagbesteding. ‘Het zal je verbazen hoeveel ouderen digitaal vaardig zijn en online graag iets willen ondernemen. Wij willen dus meer cliënten aanhaken.
We willen ook verkennen of het haalbaar is om op termijn onze content te gaan delen met andere organisaties. Het is natuurlijk heel zonde als andere zorginstellingen zelf opnieuw het wiel gaan uitvinden. Dan is het logischer dat je van elkaars aanbod gebruik kunt maken. Ik denk dat Cordaan daar een mooie leidende rol in kan hebben. Omdat wij er, als een van de weinigen, al zolang mee bezig zijn en zo’n groot, inhoudelijk activiteitenaanbod hebben staan.’
Tips voor innovatoren
Wat kan Myriam adviseren aan andere organisaties die bezig zijn met zorginnovaties?
‘Echt beginnen bij de basis,’ oppert ze. ‘Waarom wil je iets, waarom ga je dit doen en voor welke doelgroepen. Daarin moet je duidelijke keuzes maken, zodat je focus hebt en weet wat het moet opleveren. Om kostendekkend te zijn moet je als zorgorganisatie ook de keuze durven maken om op een gegeven moment bepaalde dingen niet meer te doen. Als voor een client 2 dagen naar dagbesteding komen te vermoeiend wordt, kun je dat deels vervangen door online meedoen. Je kunt immers niet bovenop dagbesteding op locatie nog eens digitale activiteiten aanbieden. Een hele praktische tip is om er subsidie voor aan te vragen.
En ik zeg altijd; de techniek is het minst interessant van alles, want daar vind je wel een oplossing voor. Het gaat niet over de techniek, maar over draagvlak krijgen in je eigen organisatie en het ontzorgen van medewerkers, zodat ze de verandering kunnen omarmen. En goed nadenken voor wie dit toegevoegde waarde heeft!’
