Netwerk-tool voor samenwerkende paramedici: ‘We kunnen zo veel van elkaar leren’

Na 23 jaar als ergotherapeut bij het Radboudumc gewerkt te hebben, startte Patricia Verstraten een eigen praktijk op. Daar merkte ze op dat samenwerking tussen paramedici niet altijd vanzelfsprekend was, maar wel nodig. Ze besloot gebruik te maken van de regeling voor Implementatie en opschalingscoaching Ouderen Thuis (ronde 2). Dat heeft een tool opgeleverd: De Domeinenkaart 'Dementie: Wie doet wat'. Daarmee kunnen hulpverleners de paramedici (en andere collega’s) vinden die ze nodig hebben om de zorg voor thuiswonende ouderen met dementie te verbeteren. In dit interview vertelt Patricia hoe dat in zijn werk ging. 

‘Mijn doelstelling was om binnen mijn regio Noordoost-Brabant een samenwerkingsverband tussen paramedici vorm te geven. Zodat de zorg voor thuiswonende ouderen met dementie verbeterd wordt,’ stelt Patricia. ‘In mijn tijd bij het Radboud heb ik meegewerkt aan innovatieve onderzoeken en effectiviteitstudies. Maar toen ik zo'n 7 jaar geleden mijn eigen praktijk startte, merkte ik dat samenwerken in de eerste lijn niet altijd vanzelfsprekend was. Binnen een instelling is dit makkelijker uitvoerbaar. Ik merkte dat fysiotherapeuten bijvoorbeeld niet wisten wat een ergotherapeut kan betekenen op het gebied van dementie. En ik als ergotherapeut onvoldoende wist wat diëtisten op dit gebied konden doen. Daardoor zoeken we elkaar onvoldoende op en werken we niet echt samen.’ 

‘Een coach? Nog meer werk!’

Patricia kon haar traject in 2024 onverwacht makkelijk beginnen. Al twijfelde ze er wel even over. ‘Ik had een goed idee en er waren tot dan geen subsidies gericht op eerstelijns therapeuten. Ik had toen ongeveer 6 jaar mijn praktijk; het organiseren van samenwerking wilde ik eigenlijk al vanaf dag één doen maar ik kwam er gewoonweg niet aan toe. Een andere praktijk verwees een implementatiecoach naar mij door; ze dachten dat ik die wel kon gebruiken. Eerst keek ik op tegen het extra werk en de tijd die de inzet van een coach met zich mee zou brengen. Maar ik besefte dat ik gek was als ik die coach niet zou inschakelen, via de regeling van Zorg voor innoveren.’ 

Paramedisch Platform NOU

Een jaar eerder stapte Patricia met een aantal paramedische collega’s in het kernteam van het regionaal Samenwerkingsverband "NOU!" (Noordelijke Maasvallei-Oss-Uden). Dat is inmiddels één van de regionale paramedische platforms die vorm beginnen te krijgen. Daar zag Patricia hoe graag iedereen wil samenwerken. Maar tijd, geld en de juiste tools ontbraken. 

‘Ik heb connecties in de regio gelegd en een projectteam opgezet. Een ergotherapeut, logopediste, fysiotherapeut, diëtiste, podoloog en een oefentherapeut hebben verkend wat zij samen in de regio kunnen betekenen voor mensen met dementie. De coach ondersteunde daarbij; ze hield me scherp en zat me achter mijn vodden. Anders was het niet gelukt, dan was ik door de waan van de dag opgeslokt.’ 

De rol van de coach

Patricia is blij met de praktische aanpak van de coach. ‘Ze werkte heel projectmatig. Ze is meteen met mij gaan dromen; wat wil je bereiken, hoe zie je dat voor je? Ze heeft samen met mij de samenwerking die ik zocht, in kaart gebracht. Welke stakeholders heb je nodig? Wie heb je nodig om dit straks uit te kunnen rollen? We hebben een innovatie nodig, maar ook mensen die deze innovatie steunen. We zijn klein begonnen met samenwerkingen in de gemeente Oss . Mijn coach zorgde voor focus en legde ook contact met diverse organisaties zoals Vilans, IpH, gemeente Oss en Humo.’ 

Humo is de samenwerkingsorganisatie van huisartsen in de regio Oss, Uden en Veghel. Zij werken aan goede en toegankelijke huisartsenzorg voor alle inwoners van deze regio. De programmamanager die we spraken vond ons plan om de samenwerking tussen paramedici en huisartsen te versterken interessant. Die wilde meer horen zodra er een concreet, werkbaar en opschaalbaar product was. 

De ‘wie-doet-wat-kaart’

Dat product zit er nu aan te komen: De Domeinenkaart 'Dementie: Wie doet wat'. Dat is een kaart met daarop domeinen die gebaseerd zijn op de domeinen zoals IPH (instituut voor positieve gezondheid) die definieert. De coach was vroeg in het traject met dat idee gekomen. Patricia legt uit hoe het werkt: ‘De kaart maakt het mogelijk dat paramedici elkaar op een effectieve manier weten te vinden en in te zetten, wanneer er een hulpvraag bij de persoon met dementie en/of de mantelzorger speelt. Onder mentaal welbevinden, meedoen, zingeving, kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren staan domeinen zoals persoonlijke verzorging, advies woning veiligheid, geheugen, eten en drinken, bewegen en verminderen valrisico. Bij elk domein is aangegeven welke discipline er wat bij kan betekenen. Klik bijvoorbeeld op verminderd valrisico, dan zie je dat een ergotherapeut, fysiotherapeut of oefentherapeut daar kunnen helpen. Klik je verder op oefentherapeut of podoloog, dan krijg je een overzicht waarin staat wat de oefentherapeut en de podoloog binnen dat thema doen. Zo kan bijvoorbeeld ook de huisarts of casemanagers snel en gericht zien wie er ingezet kunnen worden en waarvoor. We willen de kaart binnenkort aanbieden via een website. Binnenkort ga ik de ‘wie-doet-wat-kaart’ introduceren bij het Paramadisch Platform in onze regio’ 

De huisartsenorganisatie Humo wil de domeinenkaart mogelijk gaan toetsen op het gebied van paramedische samenwerking bij dementie, als pilot onder een aantal huisartsenpraktijken. ‘De coach heeft hierin enorm veel voorwerk gedaan,’ benadrukt Patricia. ‘Ik denk ook dat we de kaart voor andere doelgroepen kunnen aanpassen, maar dat is voor later.’ 

De financiën

Patricia en de deelnemers aan haar project, hebben alles in eigen tijd en op eigen kosten gedaan. Maar juist doordat er een flink aantal mensen deelnamen, is er ook echt iets bereikt. Patricia: ‘Het heeft echt geholpen dat ik in het kernteam NOU! zat, wat nu in onze regio verder gaat als Paramedisch Platform. Veel mensen sluiten zich daarbij aan. En dat is belangrijk, zeker als we straks met zorgverzekeraars of met gemeentes gaan onderhandelen en deel willen nemen aan projecten. Daarvoor moeten we ons verenigen. 

Ik zie dat er veel gebeurt binnen de eerste lijn op het gebied van financiering. En ik verwacht dat er ook in de subsidiëring verschuivingen plaats gaan vinden. Dus ik sluit niet uit dat ik nog een keer bij ZonMw aanklop. De website met subsidieoproepen houden we nu beter in de gaten!’ 

Uitdagingen toen en nu

Niet alleen de financiering was een uitdaging in het opzetten van De Domeinenkaart 'Dementie: Wie doet wat'. Ook het vinden van eerstelijns therapeuten die mee wilden werken, kostte wat moeite. ‘Het draaide om bereikbaarheid en de bereidheid om er tijd in te steken, zonder dat ervoor betaald zou worden’ herinnert Patricia zich. ‘Ik werd niet teruggebeld en kreeg geen antwoord op mijn mailtjes. Dit verliep traag en dat was soms een energielek voor me. Maar uiteindelijk heb ik een projectteam van paramedische collega’s bijeen gekregen. Dat was echt top en geeft aan hoe gedreven veel eerstelijnstherapeuten zijn. Ook wordt het actueel houden van de Domeinenkaart ‘Dementie: Wie-doet-wat’ wordt een uitdaging die tijd zal gaan kosten.’ 

Tips van Patricia

Vanuit haar ervaring heeft Patricia een aantal handige adviezen voor iedereen die rondloopt met een idee voor een zorginnovatie. ‘Als je een innovatief idee hebt, zoek dan een implementatie- en opschalingscoach en laat je helpen,’ oppert ze. ‘Realiseer je wel dat het een tijdsinvestering is. Je levert een bijdrage aan de ontwikkeling van je beroepsgroep en/of paramedische samenwerking, maar zie dit als een opstap naar verdere samenwerkings- en subsidiemogelijkheden! 

Wees niet te bescheiden; de beste ideeën komen van de werkvloer, daar zitten vaak pareltjes tussen. Denk vooral niet dat er niemand zit te wachten op jouw project! Laat je ook niet afschrikken door het proces van het aanvragen van een subsidie. Er zijn online informatiebijeenkomsten en je kunt altijd met Zorg voor innoveren bellen. ‘Nee heb je en ja kun je krijgen’. 

Ik roep mensen met ideeën op om ruimte te creëren voor innovatieve projecten, want het levert je veel mooie contacten op. Wij hebben onderling al heel veel van elkaar geleerd en weten elkaar al beter in te zetten; dat gun je iedereen!’