Innovatiecafé: kennis delen, nieuwe techniek en onverwachte afslagen

In samenwerking met Zorginnovatie.nl organiseerde Zorg voor innoveren op 3 november 2022 een ‘live’ innovatiecafé. Het thema van deze bijeenkomst: preventie en innovatie in de langdurige zorg. Preventie draagt bij aan het voorkomen of ernstiger worden van ziekten en een betere kwaliteit van leven. Daarnaast draagt het bij aan het toegankelijk houden van zorg en sluit het aan bij de behoefte van de patiënt. Het tekort aan zorgpersoneel vraagt om aanpassingen in inhoud, organisatie en financiering van de zorg. Vier sprekers gingen tijdens het innovatiecafé op deze aspecten in.

Moderator Johan Vesseur, Vakgroepleider Strategisch Advies en Netwerken bij Vilans, opende de drukbezochte bijeenkomst in het Bartholomeus Gasthuis in hartje Utrecht. Hij benoemde een dreigende zorgcrisis, een daaraan gekoppelde toenemende zorgvraag, en steeds minder mensen om die zorg te bieden. Binnen dat kader bekeken de vier gastsprekers potentiële oplossingen.

Kenniscentrum Digitale Zorg

John Rijsdijk, beleidsadviseur bij Zorgverzekeraars Nederland (ZN) beschreef hoe zorgverzekeraars en zorgkantoren samenwerken in het Kenniscentrum Digitale Zorg. Dat heeft als doel de opschaling van digitale zorg en transformatie naar hybride zorg te faciliteren door bundelen, toetsen, versnellen, signaleren en agenderen. In hybride zorg is er meer regie voor de patiënt en een verlaagde werkdruk voor professionals. Daarnaast biedt hybride zorg efficiëntere zorgpaden en processen, optimale inzet van personeel en middelen en minder reisbewegingen voor de patiënt.

Het kenniscentrum begeleidt zorgvernieuwers in een vroeg stadium van hun innovatie. Zestig experts houden zich bezig met het toetsen van nieuwe toepassingen. John noemde waardebepaling van innovaties als een belangrijke activiteit van het kenniscentrum. Het daarbij op één lijn krijgen van 10 verzekeraars beschreef hij als een uitdaging. In 2023 gaan 10 waardebepalingen van nieuwe toepassingen voor het eerst gezamenlijk gebeuren. 
In 2023 wordt het Kenniscentrum Digitale Zorg doorontwikkeld tot een onafhankelijk platform, waar patiënten, zorgaanbieders, verzekeraars en zorgkantoren samenwerken. 

Innovatieve digitale therapieën

Menno Kamphuis is oprichter en eigenaar van de startup Moovd. Het bedrijf koppelt virtual reality aan EMDR-technieken om trauma’s te behandelen. Gestart aan het begin van 2020, streeft Moovd naar een wereld zonder mentale problemen. ‘Een applicatie in plaats van medicatie voorschrijven’, zo beschrijft Menno de toekomst van GGZ-interventies. De GGZ kent een enorme vraag maar te weinig capaciteit. Daarbij groeit de vraag naar applicaties waarmee mensen autonoom met mentale gesteldheid aan de gang kunnen. Een knelpunt zit bij therapeuten die aangeven het vaak te druk hebben om iets nieuws te adopteren. Maar er is winst te boeken in het gebruik van een app tussen sessies met een therapeut en zelfs voor de eerste sessie. Het aantal sessies kan daarmee dalen, wat werkdruk vermindert. En het kan hulp bieden voor mensen die niet maanden op een wachtlijst kunnen staan. Een laagdrempelige preventie-app kan de instroom in de GGZ tot 40% reduceren, volgens Menno. Innovatieve digitale therapieën helpen patiënten, therapeuten en zorgverzekeraars vooruit en stellen de toekomstbestendigheid van de zorg veilig. Financiering is een uitdaging: de app wordt nu vooral ingezet in de fase dat de client op de wachtlijst staat. Maar is iets dat de patiënt zelf thuis doet te beschouwen als een te vergoeden behandeling?

Anders Werken in de Zorg

Henk Herman Nap is coördinator Digitale Zorg bij Vilans en adviseur zorgtechnologie en innovatie bij ActiZ. Hij verzorgde deze presentatie in plaats van zijn door ziekte verhinderde ActiZ-collega Joost Adams. Het programma Anders Werken in de Zorg faciliteert en ondersteunt sinds 2019 aangesloten regionale samenwerkingsverbanden in het opschalen van zorgtechnologie. Met als doel het implementeren van die technologieën in de ouderenzorg te versnellen. ‘Alleen ga je sneller maar samen kom je verder’, is de stelling van Henk Herman. Daarom werken meerdere organisaties samen aan innovatieve, arbeidsbesparende technologieën. Het draait om het continu delen van kennis en ervaring, en het vergroten van implementatiekracht. 

Als voorbeeld van nieuwe technologie noemde Henk Herman de Wolk heupairbag, die bij een val een heupfractuur kan voorkomen. In een onderzoek naar deze innovatie werkten 16 zorgaanbieders en leveranciers samen. Het leverde een kosten-batenanalyse op die een potentiële besparing van 99 uur per client per jaar aantoonde. Een andere innovatie is de Bedsensor die druk, hartslag en ademhaling kan meten van patiënten tijdens hun slaap. Deze sensor zorgt voor een verbeterde privacy van patiënten, die ook nog beter doorslapen. En tijdwinst voor zorgpersoneel doordat die veel minder patiënten hoeven te checken.

Een opvallend leerpunt dat Henk Herman noemde, is dat training of gebruik van een bestaande techniek soms ook een oplossing richting innovatie kan zijn. Naast de inzet van (nieuwe) techniek draagt ook het stroomlijnen van processen bij aan anders werken.

Nieuwe afslagen

Henk Heikens is lid van het panel Alzheimer Nederland en bewoner van het Bartholomeus Gasthuis. Maar vooral ’ervaringsdeskundige’ als het gaat om het Nederlandse zorglandschap en het bewandelen van onverwachte afslagen. In een aantal openhartige, persoonlijke en soms aandoenlijke verhalen toonde Henk aan dat ‘iets nieuws er al is maar op een andere plek dan je denkt.’ De onverwachte keuzemomenten die nieuwe richtingen bepaalden, waren voor hem bijvoorbeeld het kiezen voor de geneeskundige troepen bij zijn militaire dienstplicht, na een studie Nederlands. Hij werd operatiehelper en leerde een nieuwe wereld kennen.

Of tijdens een fotoshoot om hem te fotograferen als mantelzorger voor zijn dementerende vrouw. Zij was alleen in de fotografe geïnteresseerd. Om toch een intiem dubbelportret te bereiken, pakte Henk de hand van zijn vrouw, wat een breekbare blik en een prachtige foto opleverde. En als inwoner van Bartholomeus werd hij lid van de cliëntenraad en later gevraagd om te spreken op dit innovatiecafé. ‘Neem die andere afslagen, want soms ligt het doel niet recht vooruit maar links of rechts van je’, was Henks boodschap.

Plenaire vragenronde

Een levendige interactie tussen sprekers en deelnemers maakte een aantal uitdagingen en noodzakelijke aanpassingen binnen de zorg duidelijk. Er werd ingegaan op details en planning rond waardebepaling en vastgesteld dat innovatie soms ook zonder digitale middelen kan, door een andere manier van werken. Regelgeving en financiering en het versnellen van zorgprocessen blijven een forse uitdaging, net als de achterblijvende implementatie van nieuwe toepassingen.

Er werd stilgestaan bij de noodzaak van een paradigmashift onder zorgprofessionals om e-health ook voor ouderen te durven inzetten; niet alleen in mindset maar ook in opleiding. En er werd geopperd dat de beste weg naar zorgvernieuwing wellicht via omdenken te bereiken is. Bijvoorbeeld door hoe de zorg er in 2030 uit moet zien, als uitgangspunt te nemen.

De afsluitende netwerkborrel vormde traditioneel een waardevol moment voor de deelnemende zorgprofessionals en zorgvernieuwers om nieuwe inzichten te bespreken met ook vaak nieuwe contacten. 

Volgende innovatiecafé

Een volgend innovatiecafé staat op de planning voor begin 2023. Houd onze website in de gaten voor updates. En blijf op de hoogte van al onze activiteiten via onze nieuwsbrief en LinkedIn.

Lees ook

Meld je aan voor het Innovatiecafé: Duurzaamheid in de zorg!

Op 4 april vindt het Innovatiecafé van Zorg voor innoveren en Zorginnovatie.nl plaats! Dit keer staat het café in het teken van het thema duurzaamheid in de zorg. Kom je ook? Meld je snel aan voor ons innovatiecafé en laat je inspireren.

Gezocht: startups met innovatieve oplossingen voor de langdurige zorg

Ben jij een startup met een vernieuwend idee voor de langdurige zorg? Neem dan deel aan de pitch-competitie van ActiZ, VGN en WDTM.

Save the date: Innovatiecafé duurzaamheid in de zorg

Markeer donderdag 4 april alvast in je agenda voor het volgende Innovatiecafé! Dit jaar staan de cafés in het teken van duurzaamheid in de zorg. Laat je tijdens dit innovatiecafé inspireren door praktijkvoorbeelden en geleerde lessen over dit thema.