Kennisbank Onderzoek Welk onderzoek doen?

Welk onderzoek doen?

Wil je als zorgvernieuwer je innovatie duurzaam in de zorgpraktijk implementeren? Vergroot dan je kans op succes door onderzoek te (laten) doen op de onderstaande drie gebieden.

Tips en tools uit de praktijk

Goede en betrouwbare bewijslast

Weet goed welke informatie je precies moet verzamelen (en voor wie) voor de goede bewijslast en bij welke partijen je deze kunt verzamelen.

Denk goed na over de bewijslast die nodig is om je stakeholders stakeholders (patiënten/cliënten, beroepsgroep, zorginkoper, zorgverleners dus (para)medici, verpleegkundigen, verzorgenden, etc.) te overtuigen. Doe hierin geen aannames op basis van reeds gedane onderzoeken maar verifieer bij je stakeholders welk onderzoek en welke resultaten hen zullen kunnen overtuigen. Bespreek wat in jouw geval de beste onderzoeksmethode is. Doe je dit niet, dan loop je de kans dat je onderzoek niet voldoende overtuigingskracht heeft. Maak, vooral in het begin, zo mogelijk ook gebruik van invloedrijke ambassadeurs en mensen die graag iets willen veranderen.

De zorginnovatie Effectieve Cardio is bedoeld voor patiënten met chronisch hartfalen. In overleg met de behandelend cardioloog wordt de patiënt thuis uitgerust met een digitale, op afstand afleesbare weegschaal, een bloeddrukmeter en hartritme monitor. De metingen worden automatisch naar de cardiologieverpleegkundige gestuurd. In plaats van de gangbare 3-maandelijkse controle weet de cardiologieverpleegkundige nu van dag tot dag hoe het de patiënt vergaat.

In een grootschalige, meerjarige studie werden de effecten van Effectieve Cardio gemeten. Het onderzoek leverde buitengewoon goede resultaten op: patiënten en zorgprofessionals waren tevreden en er werd een grote kostenbesparing gerealiseerd.

Hoewel het bewijs via een zeer degelijk opgezette en goed uitgevoerde praktijkstudie werd verkregen, werd het in eerste instantie ter discussie gesteld binnen de beroepsvereniging voor cardiologen. Het bewijs was namelijk niet volgens de gangbare onderzoeksmethode, de Randomized Controlled Trial (RCT) verkregen.

Na vele complexe en tijdrovende discussies werden uiteindelijk alle partijen – mede door de voortrekkersrol van de voorzitter van de beroepsvereniging – wel overtuigd van de meerwaarde van de innovatie. Om dit te voorkomen had de zorgvernieuwer van Effectieve Cardio eerder met de beroepsvereniging in gesprek moeten gaan over een onderzoeksopzet die direct overtuigend bewijs had kunnen leveren. Een tweede belangrijke les is dat het belangrijk kan zijn om een invloedrijke ambassadeur voor je innovatie te vinden.

Effect van je innovatie

Indien je tijdens je onderzoek grote groepen mensen nodig hebt om het effect van je innovatie vast te stellen, moet je je afvragen of dit effect wel groot genoeg is.

Krab jezelf nog eens goed achter de oren wanneer blijkt dat je grote groepen mensen – honderden - nodig hebt om het effect van je innovatie betrouwbaar aan te tonen. Het effect van je innovatie is dan wellicht te klein om interessant te zijn voor de partij die je zorginnovatie in de praktijk moet gaan betalen. Of het is alleen interessant voor een specifiekere groep mensen.

Deze tip komt van een zorgverzekeraar die destijds betrokken was bij het onderzoek naar het elektronisch pillendoosje. Bij deze zorginnovatie was na een kleinschalig onderzoek wel een effect gevonden, maar dit effect kon nog niet met hoge betrouwbaarheid worden aangetoond.

Toen de zorgvernieuwer voorstelde om het onderzoek vervolgens grootschalig op te zetten reageerde de medisch adviseur van de betrokken zorgverzekeraar als volgt: 'Als je een grote groep mensen nodig hebt om het effect van je innovatie betrouwbaar (statistisch significant) aan te tonen, dan heb je waarschijnlijk te maken met een klein effect - een effect dat wellicht te klein is om in de praktijk echt van geldelijke waarde te zijn.'

Besef dus goed dat zorgprofessionals en andere stakeholders zoals zorgverzekeraars niet alleen geïnteresseerd zijn in de betrouwbaarheid waarmee je het effect hebt aangetoond, maar ook in de grootte van het effect.

Onbewuste aannames

Onderzoek je onbewuste aannames en toets deze door onderzoek in de praktijk.

Door nauwkeurig te onderzoeken hoe je innovatie in de praktijk wordt gebruikt, zul je erachter komen dat je bij het ontwerp en ontwikkeling van je innovatie allerlei onbewuste aannames hebt gedaan. Je merkt dit doordat je innovatie niet of anders werkt dan je had verwacht. Sta hiervoor open, want je innovatie kan alleen een succes worden als je goed inzicht hebt in de werking van je innovatie. Begrijpen waarom iets niet werkt zoals beoogd biedt je mogelijkheden om je innovatie te verbeteren en toch succesvol te kunnen implementeren.

Een jonge ondernemer met passie om mensen met dementie meer eigen regie te geven heeft een mooie sprekende klok ontwikkeld. Deze klok herinnert mensen met dementie op vooraf vastgestelde tijden aan afspraken of activiteiten door seintjes – gesproken berichten - te geven. De zorgvernieuwer verwacht dat mensen met dementie op deze seintjes zullen handelen en dat de klok hen zo ondersteunt in het zelfstandig blijven.

In de praktijk blijkt echter dat het geven van een seintje om iets te doen in veel gevallen niet voldoende is voor mensen met dementie. Zo wordt het seintje lang niet altijd gehoord, begrepen en opgevolgd door mensen met dementie. Bovendien maakte de klok sommige mensen juist minder zelfstandig doordat zij gingen wachten op een seintje van de klok.

De zorgvernieuwer had dit van tevoren heel anders ingeschat. Hij neemt het geleerde mee in de verdere ontwikkeling van zijn innovatie.