Betrek de patiënt bij digitale zorg
Innovaties op het gebied van e-health vinden steeds vaker hun weg naar het zorgveld. De coronacrisis heeft gezorgd voor een stroomversnelling waarbij het aantal beeldbel-afspraken is verdertigvoudigd. Met de inzet van digitale middelen wordt de zorg goedkoper en kunnen personeelstekorten worden teruggedrongen. Maar hoe gaat de patiënt eigenlijk om met digitale zorg? We vroegen het Laurens Rijpstra van Patiëntenfederatie Nederland.
Zorg dat beter aansluit bij wat mensen vragen, dat is waar Patiëntenfederatie Nederland voor staat. Laurens Rijpstra werkt als adviseur op het gebied van digitale zorg. De Patiëntenfederatie vertegenwoordigt ruim 200 patiëntenorganisaties. “Wij zeggen: ‘Digitale zorg, tenzij’, dat is onze visie. Het gebruik van digitale zorg is de keuze van de patiënt. Om ervoor te zorgen dat digitale zorg in de belangstelling staat, zet de organisatie zich in voor bewustwording bij arts en patiënt. Met de Vliegwiel-coalitie wordt getracht meer mensen de voordelen van goede digitale zorg te laten ervaren.”
Bewustwording
De mensen de voordelen van digitale zorg laten ervaren doet de coalitie door bewezen e-healthtoepassingen te helpen met opschalen. Nu ligt de focus bij telebegeleiding en digitale keuzehulpen. “Dit moet ervoor zorgen dat mensen sneller gebruik kunnen maken van bewezen digitale zorg. Wij zien nu nog te vaak dat patiënten bepaalde digitale zorg niet krijgen, omdat het niet beschikbaar is. Met praktische toolkits werken wij aan sneller opschalen en hopen wij meer bewustwording te creëren bij arts en patiënt om gebruik te gaan maken van digitale zorg, want de behoefte is er.”
"Ik denk dat mensen hebben ingezien hoeveel er eigenlijk digitaal kan"
Gebruiksvriendelijkheid
Maar hoe zit het met de digitale vaardigheden van de mensen die digitale zorg gebruiken? Laurens legt uit dat er veel verschil zit in digitale vaardigheden. “Ten eerste bestaan er natuurlijk heel veel verschillende type patiënten, die allen anders omgaan met digitale zorg. Dan kan het lastig zijn om digitale zorg goed in te richten voor iedereen. De Harteraad, patiëntenvereniging voor hart- of vaatpatiënten en hun naasten, heeft laten weten dat patiënten over het algemeen heel tevreden zijn over de mogelijkheid om vanuit huis een consult te hebben met de arts. Een consult vanuit huis heeft voor de patiënten als voordeel dat er vanuit hun huis iemand meekijkt, dit is voor hen belangrijker dan het feit dat ze de rit naar het ziekenhuis of een halve dag vrij van werk uitsparen. Vanuit ons zorgpanel weet ik dat de patiënt gebruiksvriendelijkheid van digitale zorg het belangrijkst vindt. Natuurlijk spelen veiligheid en privacy altijd een rol, maar een dienst als DigiD bijvoorbeeld schept veel vertrouwen. De angst van de patiënt is dat zij informatie niet begrijpt. Maar als digitale zorg gebruiksvriendelijk wordt ingericht, is het al voor veel mensen toegankelijk.”
Corona speelt een grote rol in de toename van digitale zorg. Zorgaanbieders kloppen massaal aan bij Patiëntenfederatie Nederland voor hulp bij het anders inrichten van de zorg. Een van de dingen waar de organisatie zich voor heeft ingezet, is het nagaan of de zorgverlener een alternatief biedt wanneer de patiënt niet naar locatie kan komen. Het blijkt dat consulten vaker telefonisch worden afgenomen en dat het overgrote gedeelte patiënten hier tevreden over is. “Ik denk dat mensen hebben ingezien hoeveel er eigenlijk digitaal kan. Het is nu zaak om samen te werken aan de vaardigheden die bij bepaalde groepen patiënten ontbreken.”
Betrek de patiënt bij innovaties
Bij Patiëntenfederatie Nederland ziet Laurens regelmatig dat innovaties mislukken omdat de eindgebruiker niet is meegenomen in het ontwerpproces. Bovendien wordt niet altijd aandacht besteed aan de groep mensen die wel degelijk binnen de doelgroep valt, maar niet heel digitaal vaardig is. Laurens: “Vergeet ook niet de patiëntenorganisaties te raadplegen voor hulp. Als een zorgvernieuwer er vervolgens achter komt dat de innovatie niet aanslaat bij de doelgroep, is dat ontzettend jammer. Gelukkig is ISO, een internationale organisatie die normen vaststelt, bezig met een methode om bijvoorbeeld gezondheidsapps te toetsen. Op die manier kan worden aangetoond of de eindgebruiker is betrokken bij het ontwerp. Applicaties voor de zorg moeten laagdrempelig en gebruiksvriendelijk zijn. Daarnaast moeten applicaties aangepast zijn aan het gedrag van die groep patiënten waarvoor het bedoeld is. Bekijk aspecten van de zorginnovatie vanuit het dagelijks leven en haal daar belangrijke informatie op. Bundel die informatie en gebruik dat voor de innovatie. Test met de patiënt en laat daar een geruime tijd overheen gaan. Op die manier wordt de kwaliteit van zorg beter. Maar het belangrijkste: laat de patiënt kiezen.”
